Recent is door Equestrum, Lentiz onderwijsgroep en EquInnoLab. een nieuw onderzoek in het practoraat Circulaire Maneges & Hippische Innovaties gestart met als doel een vitaliteitscheck voor manegepaarden te ontwikkelen.
Practor Alain Broft van EquInnoLab, legt uit hoe het idee voor dit onderzoek tot stand is gekomen. “Paardenwelzijn is een ‘hot topic’ op dit moment. En terecht. Paarden zijn levende dieren en paardrijden is een prachtige sport, maar uiteraard alleen met een paard dat vitaal en fit is om mee te trainen. Dat geldt natuurlijk voor sportpaarden, maar ook voor manegepaarden. Tot zover geen nieuws. Hier is iedere ruiter en manegehouder het wel over eens.”
Praktisch resultaat practoraat
Broft vervolgt: “We hebben met dit onderzoek op een andere manier proberen te kijken naar dit onderwerp, vandaar het woord vitaliteit. Over het algemeen is het werk dat het paard op de manege moet doen anders dan het werk van sportpaarden. Dus de sportwetenschappelijke benadering, waarbij er verschil in intensiteit van training wordt aangebracht en wordt onderzocht wat het effect daarvan op het paard is, kan je voor deze paarden niet op dezelfde manier gebruiken.”
“Vanuit dat oogpunt bezien lijkt de belasting van een manegepaard meer op ‘onderhoudstraining’. Echter de ruiters die de mangepaarden rijden zijn van een zeer uiteenlopend niveau en hebben ook verschillende rijstijlen. Zo ontstond de onderzoeksvraag.”
“Hoe kunnen we op het moment dat een manegepaard ingezet wordt in een les beslissen of dat het paard fit, gezond en in goede welzijn is om comfortabel een les te kunnen bewegen? Een aansluitend daarop: Hoe kunnen we de wetenschap zo toepassen dat er een praktisch product ontstaat waarbij we niet alleen de manegehouder en zijn team, maar ook de manegeklanten kunnen betrekken bij het welzijn van manegepaarden?”
Goed managen
“Buiten het feit dat iedere paardenliefhebber en manege-eigenaar uit passie voor deze prachtige dieren op de manege is uitgekomen en alleen daarom al maximaal voor de paarden wil zorgen, kan je het ook bedrijfsmatig bekijken. Ik werd hierdoor mede geïnspireerd toen ik las dat er een ‘Vakbond voor Dieren’ bestaat. Deze vakbond pleit voor betere omstandigheden voor werkdieren. De manegepaarden kan je ook als ‘werkende dieren’ zien. Het goed managen van je arbeidskrachten zorgt ervoor dat ze op de lange termijn fit, vitaal en gemotiveerd blijven. Dat geldt voor medewerkers, maar ook voor de paarden die je inzet als arbeidskracht”, vervolgt Broft.
Opleiding en kennis
Het doel van het practoraat is een checklist te ontwikkelen waarmee iedere ruiter die op een manege gaat rijden, voor het rijden kan checken of het paard waarmee hij gaat rijden vitaal is. Mochten er zaken gesignaleerd worden, die ervoor zorgen dat een paard niet vitaal is, dan kan de manegeklant met de manegehouder of de instructeur in overleg gaan.
“Met de vitaliteitscheck betrek je de manegeklant door een stukje opleiding en kennis mee te geven over het paardenwelzijn. Op de lange termijn is dat voor alle partijen, de manege-eigenaar, de manegeklant en het manegepaard alleen maar positief. Daarnaast wordt de klant een extra paar ogen voor de manege-eigenaar, waardoor de manege-eigenaar beter en eerder kan handelen.”
Checklist ontwikkelen vitaliteitscheck
De eerste fase van het practoraat is inmiddels in volle gang en wordt onder begeleiding van Broft door 4e jaars MBO Instructeur Paardensport-studenten van Lentiz Onderwijsgroep uitgevoerd.
Broft: “Op dit moment wordt de checklist samen met de studenten ontwikkeld. Vanuit de wetenschap benaderen we vitaliteit op drie onderdelen, het fysieke aspect, het sociale aspect en het mentale aspect. Bij het fysieke aspect, kan je denken aan het meten van de hartslag, de turgor-test, maar ook of het paard ergens een wondje of drukking heeft.”
“Bij sociale aspecten kan je denken aan hoe het paard reageert op andere paarden, maar ook naar jou als manegeruiter. Bij het mentale aspect kan je denken naar de mate waarin het paard interesse toont in zijn omgeving, of zich juist afsluit.”
Hybride
“Je loop overigens ook tegen een stukje praktische toepasbaarheid aan. Kan je straks een manegekind van 10 jaar oud, de hartslag van een pony laten meten? En is het voor het paard, of voor de pony comfortabel om voor iedere les een turgor-test te ondergaan? Het zal dus een ‘hybride’ vitaliteitscheck worden. Deels kunnen de manegeklanten zelf aan de hand van de checklist de vitaliteit checken en deels zal het door de manegehouder en zijn team gebeuren.”
“Ideaal zou het zijn als de informatie die de metingen die de manege-eigenaar of zijn team zelf doen, wel inzichtelijk is voor de manegeklanten.”
Juni 2024
“Als we hebben bepaald wat we belangrijk vinden, dan gaan we de bevindingen testen op drie of vier manegebedrijven. Vervolgens bepalen we hoe we het praktische resultaat gaan aanbieden. Wordt het een flyer, die in iedere kantine van de manege ligt? Of is een app een betere manier?”
“Om dit te doen hebben we ook een vragenlijst uitgezet naar maneges door het gehele land, om een beter idee te krijgen van bepaalde scenario’s van bedrijfsprocessen van maneges. Dit geeft ons meer informatie over de toepasbaarheid van de bevindingen, en welke vorm van het resultaat bij de verschillende scenario’s het beste aansluit.”
“Uiteindelijk zal het onderzoeksteam van EquInnoLab alle resultaten en bevindingen verwerken in een praktisch resultaat. Naar verwachting wordt het Practoraat rond juni 2024 afgerond en gepresenteerd tijdens een kenniscafé.”